Ortopedi uzman ekibimiz diz artriti, menisküs patolojileri, halluks valgus ve diğerleri dahil her türlü iskelet sorununu tedavi eder.

Menisküs

Dizde, uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında iki adet bulunan C harfi şeklinde Fibroelastik kıkırdak yapılardır. İçeriği % 70 su ve geri kalan bileşimler içinde de en önemlisi kollajendir ( %90 Tip 1)

Görevi:

1 - Günlük aktiviteler sırasında vucüt ağırlığının eklem yüzeylerine eşit şekilde dağılmasını sağlar, şokları absorbe eder

2 - Dizin stabil olmasına katkı sağlar

3 - Hareket haline dizin pozisyonu ile ilgili bilgi aktarır.

Gençlerde görülen Diskoid Menisküs nedir?

Bazen doğumsal olarak, özellikle de dış menisküs embriyolojik olarak gerilemez ve uyluk ve kaval kemiği arası eklem yüzeyinin %50 den fazlasını kapsar. Bu durum diskoid menisküs olarak adlandırılır ve çoğunlukla bir dezavantaj ortaya çıkarır. Bu tür menisküsler daha basit travmalar ile yırtılmaya eğilim gösterir. Özellikle spor ve aktivite sırası ve sonrasında dizde kilitlenme, atlama, ağrı, sıvı artışı ve şişmeye neden olur. Toplumda özellikle adölesan çağdaki (10-17 yaş) çocuklarda %20 varan oranlarda rastalanır ancak yukarıda sayılan bulgular mevuct olmadığı sürece müdahale gerektirmez.

Hasarlanan menisküsün iyileşme potansiyeli nedir?

Hasarlanan bir dokunun iyileşebilmesinde en önemli etken, hasarlı dokuda yeterli kan akımının olmasıdır. Menisküs bu anlamda şansız bir doku olup kanlanması anatomik bölgelere göre değişkenlik gösterir.

Menisküs dokusu kanlanma ve dolayısıyla iyileşme durumuna göre temel olarak 3 bölgeye ayrılır (dış –orta –iç). Yırtıkların daha çok gözlemlendiği ve kanlanması az olan iç bölgede ( Beyaz-beyaz zon/ santral bölge ) iyileşme potansiyeli çok düşük iken dış bölgede ( kırmızı kırmızı zon /periferik bölge ) iyileşme potansiyeli yüksektir.

Yırtık oluş mekanizması ve eşlik eden yaralanmalar:

• Genç yaşlarda çoğunlukla travma ve sportif aktiviteler sırasında meydana gelen anormal diz hareketleri
• Orta yaş ve daha ileri yaşlarda da mensiküsler dejenere olmaya başlar, elastikiyet ve yük taşıma kapasiteleri azalır. Özelliğini kaybeden menisküste, belirgin bir travma olmadan çömelip kalkma, merdiven inmek gibi günlük hareketler ile dahi yırtık meydana gelebilir. Menisküs yaralanmaları izole olabilecekleri gibi, travma enerjisinin seviyesi ve dizdeki travmanın oluş mekanizmasın bağlı olarak beraberinde, değişik oranlarda eklem içi ve dışı dokularda yaralanmalar olabilmektedir. Bu yapılar; bağ, kıkırdak tendon, kemik ve kas dokusuna ait yaralanmalar olup menisküs yaralanması olan hastada mutlaka değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir.

MENİSKÜS YIRTIK BELİRTİLERİ:

1- Eklem çizgisi hizasında dizin iç veya dış tarafında lokalize ağrı (çoğunlukla iç)

2- Dizde şişme (hemen veya zamanla ortaya çıkan)

3- Mekanik belirtiler ( takılma hissi, kilitlenme) özellikle çömelme,kalkma ve merdiven inip çıkmak esnasında.

Menisküste Tanı:

• Fizik muayene
• Görüntüleme yöntemleri: Röntgen, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans (MR)

Menisküs Tedavi:

Tedavi yöntemi ve süresi çeşitli faktörlerden etkilenmektedir.

Bunlar;

• Yıtığın lokalizsayonu, boyutu, paterni
• Hastanın şikayetleri
• Şikayetlerin süresi
• Hastanın fiziksel aktivite düzeyi
• Yaş

Menisküs Tedavi Yöntemleri:

1- CERRAHİ DIŞI TEDAVİLER: – PRP, KÖK hücre uygulamaları, Fizik tedavi, ilaç tedavileri

2- CERRAHİ

ARTROSKOPİK CERRAHİ (Kapalı Cerrahi): Fiberoptik cihazlar kullanılarak eklemlerin içlerini görüntülü muayene edilmesi ile eklem içinde meydana gelen hastalık ve yaralanmaların tanı ve tedavisini eş zamanlı sağlayan bir yöntemdir.

Artroskopik Cerrahi Hangi Eklemlere Uygulanabilir ?

Günümüzde etkili bir şekilde, diz omuz, ayakbileği, dirsek , elbileği ve kalça ekleminde kullanılmaktadır.

Avantajları:

• Sadece 0.5 cm’lik 2-3 adet küçük cilt kesisi kullanılarak tüm işlem buradan gerçekleştirilir.
• Açık ameliyatlara göre, dokular minimal travmatize olduğundan daha az ağrılıdır, hastanede kalma ve iyileşme süresi belirgin olarak kısa ve rehabilitasyonu daha kolaydır

Artroskopik Cerrahi ile Dizde Tedavisi Yapılabilen Hastalıklar:

• Menisküs ameliyatları ( semptomatik diskoid menisküs, menisküs yırtıkları)
• Kıkırdak yaralanmaları (kondromalazi, osteokondral lezyon, primer veya skeonder osteonekroz bağlı kıkırdak hasarı)
• Diz çevresi bağ yaralanmaları (ön çapraz bağ, arka çapraz bağ, posteromedial ve posterolateral köşe yaralanmaları)
• Eklemi ilgilendiren kırıkların tedavisi
• Eklem içi romatizmal ve mikropik durumlar
• Eklem içi iyi huylu tümörlerin tedavisi

Artroskopik cerrahi ile menisküs nasıl tedavi edilir?

1- Menisküsün sadece yırtık olan kısmın çıkartılması: belirli kriterlere göre tamire uygun olmayan yırtıklarda, sadece yırtık bölge, menisküsün yapısı bozulmadan çıkartılır. (menisküsün mümkün olduğunca korunması amaçlandığndan, günümüzde azalan oranlarda sadece seçilmiş vakalarda uygulanmaktadır)

2- Menisküsün özel aletler ve dikişler ile tamir edilmesi: 55 yaş altı, travmatik, 1-4 cm arası, tercihan 10 haftadan kısa, menisküsün orta/dış bölgesinde oluşan longitudinal-vertikal, kova sapı ve horizontal yırtıklar tamire uygundur.

3- Menisküs transplantasyonu: Genç veya aktif orta yaş hastalarda daha önce geçirilmiş menisküs ameliyatına bağlı olarak menisküsün tam veya tama yakın yokluğunda tercih edilir.

Artroskopik menisküs cerrahisinde anestezi, hastanede kalış süresi ve rehabilitasyon

• Özel bir gerekçe olmadığı sürece genel anesteziye gerek yoktur, sadece belden aşağısı uyuşturularak (spinal anestezi) işlem gerçekleştirilir.
• Çoğunlukla günübirlik, özel durumlarda 1 gece yatış gerektiren bir yöntemdir
• Menisküsün sadece yırtık kısmının çıkartıldığı durumlarda, aynı gün ameliyat sonrası 4 saat sonra hasta ameliyat olduğu tarafın üzerine tam yük vererek yürüyebilir ve aynı gün diz egzersizlerine başlar.
• Menisküs tamiri yapılan durumlarda ise 5-6 hafta arası kademeli ve kontrollü yük verdirilir.
• Artroskopik menisküs cerrahisi, uygun endikasyon ve vakada, hasta açısından oldukça konforlu, ehil ellerde komplikasyon oranı düşük, başarı oranı yüksek bir tedavi yöntemidir.

Dizde Kireçlenme (Osteoartrit) Bulgular, Tanı ve Tedavisi

Dejeneratif Eklem Hastalığı

• Bütün eklem hastalıkları içinde en yaygın görülen ve fiziksel bozukluğun en sık sebeplerinden biridir.
• Her iki cinsiyeti etkilemekle beraber kadınlarda daha sık görülür
• Sinoviyal eklemlerde kıkırdağı ve altta yatan kemiği etkileyen bir hastalıktır.
• Yük taşıma kapasitesiolmayan yeni kemik oluşumu (osteofit) ile karakterizedir.
• Kronik, ilerleyici bir hastalıktır.
• 65 yaş üstü bireylerin %30’unda belirti verir.

Risk Faktörleri

• İleri yaş,
• Kadın Cinsiyeti,
• Obezite
• Travma
• Dizilim Bozukluğu
• Metabolik, enflamatuar hastalıklar
• Konnektif doku hastalıkları – Sendromlar

Eklem Kıkırdağının Yapısı

• Toplam kıkırdak hacminin % 2-3 kadarını kıkırdak hücreleri (kondrositler) oluştururken, içeriğinin %65-80 ‘ini su oluşturur.
• Kıkırdak, kan-lenf damarları ve sinir dokusu içermez.
• Kondrositler, eklem kıkırdağındaki tek hücre tipidir ve kıkırdak yapım ile yıkımı arasındaki dengeden sorumludurlar.

Kıkırdağın Yapısında Bulunan Makromoleküller

• Kollajenler (içeriğini %95 oranında tip II kollajen oluşturur)
• Proteoglikanlar
• Nonkollajen Matriks Proteinleri

Eklem Kıkırdağının Önemli Fonksiyonları Vardır.

• Sürtünme oranını azaltır.
• Ekleme binen yükü dağıtır ve geniş bir alana yayarak üzerini kapladığı kemiği korur.
• Eklem stabilitesi sağlar.

Osteoartrit (OA) Sınıflaması

Tutulan Ekleme Göre Sınıflandırma

Tutulan Eklem Sayısına Göre

• Monoartiküler (tek eklem tutulumu)
• Oligoartiküler (2-5 eklem tutulumu)
• Poliartiküler (5’den fazla eklem tutulumu)

Tutulan Eklem Lokalizasyonuna Göre

• Kalça OA
• Diz OA
• El OA
• Omurga OA

Semptom ve Bulgular

• Ağrı
• Eklemde Fonksiyon Kaybı
• Eklem Tutukluğu
• Eklemde Şişlik ve Şekil Bozukluğu
• Eklem Haraket Kısıtlığı
• Krepitasyon
• Kas Atrofisi

Bulgular

• Dokunmak ile hassasiyet
• Pasif hareketle ağrı
• Krepitasyon (Eklem hareketleri sırasında ses gelmesi)
• Eklemde genişleme
• Hareket Kısıtlılığı
• Şekil bozukluğu ve zamanla eklemde çıkık meydana gelmesi

Tanı

• Öykü
• Fizik Muayene
• Labarotuar Testleri
• Görüntüleme Yöntemleri

Görüntüleme Yöntemleri

Röntgen: Düz Grafiler çok hassas olmamasına karşın daha kolay elde edilmesi ve nispeten ucuz olması O.A tanısındaki en faydalı görüntüleme yöntemi olmasını sağlamıştır.

Ultrasonografi: Ucuz, kullanımı kolay ve radyasyon kaynaklı yan etkilerinin olmaması avantajıdır.

Osteoartrinin tanımlanmasındaözellikle kalça gibi zor ulaşılabilir alanlarda eklem sıvısında artış ve eklem sıvısını üreten dokuda (sinoviyum) kalınlaşma – artışı tespit eder.

MR ve Bilgisayarlı Tomografi: Ayrıntılı bir inceleme olup, kıkırdak hasarının evresini, subkondral ödem, kist, osteonekrozun görüntülenmesinde kullanılır.

Radyolojik Bulgular

Osteofit (yeni kemik oluşumu) : Sıklıkla sağlıksız kıkırdak komşuluğunda, strese maruz kalan bölgelerde görülen yeni kemik oluşumlarıdır.

Eklem Aralığında Daralma : Sıklıkla yük taşıyan eklemlerde ortaya çıkar.

Kemikte Remodelizasyon: Hasarlı bölgede kıkırdağın yük absorbe özelliğinin bozulmasına bağlı artan yükle kemiğin yanıtıdır.

Kemik Kistleri : Gerçek kistler değildir. Birkaç mm’den birkaç cm’e kadar değişen büyüklükte kenarları skleotik, oval ve yuvarlak şekildedirler.

Eklemde Serbest Cisim (Eklem Faresi) : Eklem faresi, kemik ve üzerindeki kıkırdak parçanın eklem yüzeyinden ayrılarak eklem boşluğuna düşmesi sonucu meydana gelir ve lokal enflamatuar reaksiyona, mekanik bulgulara (dizde takılma , atlama ) yol açar.

Şekil Bozukluğu ve Eklemde Kısmi Çıkık:

• Osteoartritin ileri dönemlerinde görülür.
• Özellikle yük taşıyan eklem başta olmak üzere osteoartritik eklemlerde açısal deformiteler gelişir.
• En sık içer doğru eğilmeler gözükür.

Tedavi

• Neden olan faktörleri ortadan kaldırmak
• Semptomları giderip hastayı rahatlatmak
• Hastayı fonksiyonel kılmak
• Bölgeyi travma ve aşırı yüklenmelerden korumak
• Ağırlık taşıyan diğer eklemleri koruma
• Hastalıklı eklemi ve gerekirse üst ve alt eklemlerin cerrahi veya cerrahi dışı yöntemler ile tedavi edilmesi

Cerrahi Dışı Tedavi Yöntemleri

• Soğuk uygulama
• Antienflammatuar ilaç kullanımı
• Antidepresan ilaçlar
• Antienflammatuar sitokinler
• MMP inhibitörleri
• Güçlendirme ve eklem hareket açıklığı egzersizleri
• Eklemin stabilize edilmesi ( splint, collar, korse, ortezler, istirahat ateli, alçı, dizlik, dirseklik, ayakbilekliği..)
• Topuk Kaması

Eklem İçi Uygulanan Tedaviler

• Kök Hücre Uygulamaları
• Viskosuplemantasyon (hyaluronic asid, peptid enjeksiyonları)
• Kortikosteroid
• Trambositten zengin plazma (PRP)

Cerrahi Tedavi:

• Artroskopik (Kapalı Cerrahi)
• Kısmi Diz Protezi
• Total Diz Protezi
• Resurfacing ( Yüzel Yenilenmesi)
• Dizilimin yeniden düzenleyen kemik ameliyatları